🐘 Przywileje Szlacheckie Od 1374 Do 1505

Już w czasach rozbicia dzielnicowego władcy nadawali przywileje duchowieństwu i rycerstwu, aby uzyskać przychylność tych stanów społecznych. Przyczyny nadawania przywilejów szlacheckich za rządów Andegawenów i Jagiellonów: chęć zapewnienia polskiego tronu swoim dzieciom - przedstawiciele tych dynastii nie mieli praw dziedzicznych Przywilej warcki (Jagiełło) - dopuszczenie wykupu sołectw od sołtysów "krnąbrnych"; ograniczenie przenoszenia się poddanych do miasta, wojewoda ustala ceny maksymalne w miastach 1423 Pytanie 16 Przywileje szlacheckie - prawa nadawane szlachcie przez władców Polski pomiędzy XIII a XVI wiekiem. Konstytucja Nihil Novi - potoczna nazwa konstytucji sejmowej z 1505 roku , poważnie ograniczającej kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej. Szlachta - Wyższa warstwa społeczna, wywodząca się ze stanu rycerskiego Odpowiedź:1180 r. Łęczyca Kazimierz Sprawiedliwy Dla Kościoła: zniesienie „Ius spolii” (prawa księcia do rzeczy po zmarłym biskupie), ograniczenie prawda do kor… Demokracja szlachecka • To system ustrojowy Rzeczypospolitej gwarantujący stanowi szlacheckiemu prawo decydowania w sprawach państwa, zarówno w polityce zagranicznej, jak i wewnętrznej. • Wykształciła się w XV i XVI wieku, dzięki uzyskiwanym przez szlachtę przywilejom. • Jej ukoronowaniem była konstytucja nihil novi w 1505 roku. Demokracja Szlachecka. Przywileje szlacheckie 1388 - przywilej piotrkowski Władysław Jagiełło - król musiał wykupić szlachcica do niewoli, jeśli ten dostał się do niej poza granicami krraju; wypłata żołdu w wysokości 3 grzywny od kopii podczas wyprawy zagranicznej; 4. Przywileje szlacheckie Przywilej to w społeczeństwie feudalnym specjalne uprawnienia nadawane przez władcę osobie, rodzinie lub całemu stanowi. Mogło to być zwolnienie z jakichś powinności czy świadczeń lub przyznanie czegoś korzystnego. Pierwszy przywilej dla szlachty całej prowincji Przywileje szlacheckie to specjalne uprawnienia przyznawane szlachcie w Polsce w średniowieczu i okresie nowożytnym. Przywileje te obejmowały różnorodne kwestie, od politycznych i gospodarczych po kwestie prywatne, takie jak uprawnienia do posiadania ziemi i wykonywania zawodów. Dotyczył przede wszystkim odstąpienia władcy od pobierania nadzwyczajnych podatków, wnosił odszkodowania dla szlachty uczestniczącej w zagranicznych wyprawach. Król zobowiązywał się w nim do utrzymywania się z środków własnych podczas podróży. Przywilej koszycki. Nadany w Koszycach, w 1374 roku przez Ludwika Węgierskiego. jxN5fV6. ROZWÓJ PRZYWILEJÓW SZLACHECKICH Król chciał uzyskad zgodę szlachty na wybór jednej z córek na króla  zmniejszono podatki dla szlachty z 12 do 2 groszy z łana chłopskiego  zwolniono szlachtę z pozostałych opłata na rzecz paostwa  król zobowiązał się płacid odszkodowanie szlachcie za straty w wyprawach poza granicami kraju  król musiał wykupid szlachcica z niewoli  król zobowiązał się budowad zamki warowne na własny koszt  szlachta została zwolniona z obowiązku budowy i reparacji zamków warownych  urząd starosty mieli pełnid tylko Polacy 1388 – I piotrkowski Piotrków Krzyżacy podważyli ważnośd chrztu i małżeostwa Jagiełły, zawarli sojusz z książętami zachodniopomorskimi, mazowieckimi i Luksemburgami  Jagiełło potwierdził dotychczasowe przywileje  król zobowiązał się wykupid szlachcica z niewoli jeżeli dostał się do niej poza granicami kraju  król zobowiązał się wypłacid żołd w wysokości 3 grzywien od kopii podczas wyprawy zagranicznej 1422 – czerwioski Czerwiosk szlachta zwołała sejm obozowy w obozie wojskowym podczas przygotowywania się do wyprawy przeciwko Krzyżakom  zakaz łączenia stanowiska sędziego ziemskiego i starosty w jednym ręku  nietykalnośd majątkowa szlachty bez wyroku sądowego  sądy miały sądzid szlachtę według prawa pisanego  król musiał uzyskad zgodę rady królewskiej na bicie monety 1423 – statut warcki Warka Jagiełło chciał zapewnid sukcesję tronu swoim synom  szlachta uzyskała zgodę na wykupienie majątku sołtysów krnąbrnych i nieużytecznych  ograniczono wychodźstwo chłopów ze wsi  wojewodowie ustalali ceny maksymalne na produkty rzemieślnicze w miastach (taksy Szlachta polska - magnaci – grupa najbogatsza - szlachta średnia – najliczniejsza - szlachta zagrodowa (zaściankowa) – posiadała herby (tym różniła się od chłopstwa) - gołota – najuboższa warstwa szlachecka, pozostawała na służbie u magnatów Przywileje szlacheckie - przywilej koszycki – 1374, nadany przez Ludwika Węgierskiego, wprowadzenie stałej wielkości podatku przez króla - przywilej czerwiński – 1422, nadany przez Władysława Jagiełłę, król nie może zabrać majątku szlachcica bez wyroku sądowego - przywilej warcki – 1423, nadany przez Władysława Jagiełłę, szlachta miała prawo do wyceny i wykupu majątków sołtysów, chłopom ograniczono prawo do opuszczania wsi - przywilej jedleńsko-krakowski – 1430 i 1433, nadany przez Władysława Jagiełłę, król nie może uwięzić szlachcica bez wyroku sądowego - przywilej cerekwicko-nieszawski – 1454, nadany przez Kazimierza IV Jagiellończyka, król nie może ustalać nowych podatków ani zwoływać pospolitego ruszenia bez zgody sejmików ziemskich - przywilej piotrkowski – 1496, nadany przez Jana I Olbrachta, ograniczenie praw mieszczan na korzyść szlachty, zwolnienie szlachty z opłat celnych - konsytuacja Nihil novi (nic nowego)– 1505, nadana przez Aleksandra Jagiellończyka, świadczyła o wyższości szlachty nad magnaterią, jednocześnie stan szlachecki zaczął współrządzić państwem – w Polsce powstał nowy system rządów określany jako demokracja szlachecka Sejmiki ziemskie – zjazdy szlachty danego terytorium, organizowane od XV wieku, najczęściej odbywały się w kościołach; miały wielki wpływ na politykę państwa; delegatami sejmików byli posłowie, którzy otrzymywali instrukcje sejmikowe z postulatami poruszanymi na zjazdach Sejm walny – powstał w wyniku przekształcenia zjazdów walnych na przełomie XV i XVI wieku - przedstawiciele szlachty utworzyli izbę poselską, a rada królewska – senat; król był natomiast osobnym stanem sejmującym - pierwsze obrady odbyły się w 1493 roku w Piotrkowie za panowania Jana Olbrachta – zapoczątkowały polski parlamentaryzm - stany sejmujące: król (zwoływał sejm, ustalał jego miejsce i czas obrad, przewodniczył obradom), izba poselska (przewodniczył jej marszałek) oraz senat – sejm i senat zatwierdzały konstytucje sejmowe - każdy z posłów mógł posłużyć się prawem „veto” (nie pozwalam), jeśli uważał, że uchwalane prawa są niekorzystne Władza królewska podczas demokracji szlacheckiej - władca wyznaczał kanclerzy (polityka wewnętrzna), podskarbich (finanse) oraz hetmanów (wojskowość) - nadawał zasłużonym urzędnikom ziemie królewskie – królewszczyzny Ruch egzekucyjny – dążenie szlachty do przeprowadzenia reform w państwie; nasilił się za panowania Zygmunta Augusta; najważniejsze postulaty ruchu: zawarcie ścisłej unii z Litwą, zwrot majątków królewskich (królewszczyzn) rozdawanych wcześniej przez władców magnaterii. Dzięki ruchowi: częściowo odebrano magnatom wcześniej dane majątki – królewszczyzny stały się dobrem państwowym, utworzono wojsko kwarciane (utrzymywane z ¼ dochodu z królewszczyzn). Poniższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych. Pytanie Odpowiedź 1228 rozpocznij naukę Cienia, Władysław III Laskonogi; przywileje Kościoła, zachowanie starych praw i nieustanawianie nowych 1374 rozpocznij naukę Koszyce, Ludwik Wegierski - aby zyskać poparcie szlachty; zmniejszenie podatku łanowego o 10 groszy, żołd za udział w zagranicznych wojnach, starosta tylko Polakiem; ograniczenie władzy króla nad szlachtą 1423 rozpocznij naukę Warta, statut warcki, Jagiełło - ciągłość dynastii; statut antychłopski - szlachta może przejąć prawa sołtysa 1422, 1430, 1433 rozpocznij naukę Czerwińsk, Jedlna, Kraków; Jagiełło - ciągłość dynastii; szlachcic nie może być pojmany bez nakazu sądu 1454 rozpocznij naukę Cerkwica, przywilej cerekwicki, Kazimierz IV Jagiellończyk - wojna 13-letnia - pospolite ruszenie; król nie może nakładać podatków i zwoływać posp. ruszenia bez szlachty 1496 rozpocznij naukę Piotrków, statutu piotrkowskie; Jan Olbracht - przed wyprawą na Mołdawię; statuty antychłopskie (1 chłop ze wsi może ją opuścić) i antymieszczańskie(uprawa ziem tylko w granicach miasta) 1501 rozpocznij naukę Mielnica, przywilej mielnicki; Aleksander Jagiellończyk; senat najważniejszy; początek sporu możnych ze szlachtą; zniesiony - 1504 1505 rozpocznij naukę nihil novi, Radom

przywileje szlacheckie od 1374 do 1505